azucre

como é posíbel que o azucre puidera transformar a economía atlántica e provocar unha migración forzosa de 12 ou 13 millóns de africanos? no contexto dun mundo preindustrial habitado maioritariamente por persoas con pouco ou nulo poder adquisitivo, o azucre mudou nun ben único e singular.

a diferenza de case calquera outro produto da economía preindustrial, o azucre rexíase por unha demanda moi elástica. no caso da maioría dos produtos, un aumento da oferta implicaba unha caída dos prezos; o vendedor quizás podería vender algunhas unidades máis pero nunca as suficientes para evitar unha diminución do beneficio total. dito doutro xeito, nom era conveniente aumentar a produción con demasiada rapidez.

o azucre, pola contra, era único porque era un ben que se debía producir lonxe do seu mercado final. nun mundo con poucos sabores e sen refrixeración, o efecto edulcorante do azucre facíao case adictivo. cando a xente o usaba por primeira vez, apresurábase a reorganizar a súa propia economía para mercar máis. se o vendedor incrementaba a súa oferta de azucre no mercado, os prezos caían e obtiña menos beneficios por cada saco, pero era unha situación que favorecía ao vendedor, porque no caso do azucre, prezo máis baixos atraían a moitos máis compradores.

a diferenza da maioría dos bens dispoñíbeis no mercado durante a Era Moderna, un azucre máis barato atraía a máis compradores que, logo, xa nom querían renuncia a este produto; así, a pesar dun menor beneficio unitario, vendíanse unidades adicionais abondo para que este beneficio unitario máis baixo conlevara un beneficio total máis alto. esa é a razón da expansión constante da produción de azucre.

para que o azucre fora barato abondo como para poder vendelo de xeito rendíbel, o dono dunha plantación precisaba unha serie de recursos ideais. en primeiro lugar, terras adecuadas, e a poder ser sen dono, tal e como sucedía a miúdo no 'Novo Mundo'. ademais, precisábanse capital e xestión europeos e, por último, unha subministración constante de man de obra barata.

cando se desenvolveron as primeiras plantacións de azucre en Brasil, a solución inmediata foi escravizar nativos pois era máis barato capturar indíxenas que mercar escravos africanos de importación. mais a inicios do XVII, entre o 90% e 95% de indios da costa de Brasil tiñan morto a causa das enfermidades ou fuxiran cara o interior. os propietarios de plantacións organizaban cada certo tempo expedicións de captura de escravos na selva, para obter a man de obra que precisaban; sen embargo, poucos nativos se podían atopar xa nun radio de 300 kms de calquera cidade portuguesa. con cada vez menos escravos americanos dispoñíbeis, os propietarios tiveron que recorrer aos escravos africanos.

os ingleses de Barbados seguiron un proceso semellante nas décadas de 1620 e 1630. inicialmente dedicados ao cultivo de tabaco con servos contractuais procedentes de Inglaterra, cando os propietarios se pasaron ao azucre expulsaron aos cultivadores de tabaco (a miúdo antigos servos contractuais) das súas terras e combináronas constituíndo grandes plantacións mentres os servos eran substituídos por escravos africanos.

fragmento de DAVID RINGROSE, el poder europeo en el mundo -Europeans abroad- (1450-1750), 2019

tradución e deturpación de @xindiriz